Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu działa od ponad czterech lat. Na początku lipca tego roku przyjął setną dostawę skroplonego gazu ziemnego. Jest on jednym z najważniejszych elementów kształtowania niezależności energetycznej Polski i dywersyfikacji źródeł pozyskiwania gazu. To pierwsza tego typu inwestycja w Europie Środkowo-Wschodniej wpisująca się w trend dynamicznego wzrostu sektora LNG. Rosnące zainteresowanie tym surowcem sprawiło, że ruszyła rozbudowa terminalu. Stanowi ona element tzw. Bramy Północnej, większego planu inwestycyjnego Grupy Kapitałowej GAZ-SYSTEM.
W kwietniu 2016 r. terminal uzyskał pozwolenie na użytkowanie, w maju został odebrany od wykonawcy. W czerwcu metanowiec „Al Nuaman” przypłynął z pierwszą komercyjną dostawą skroplonego gazu. Została zrealizowana na podstawie umowy regazyfikacyjnej zawartej pomiędzy Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem a Polskim LNG. Dostawcą surowca był Qatargas. Od tamtej pory statki z LNG pojawiały się w Świnoujściu coraz częściej, a 3 lipca br. świętowano setne zawinięcie. Do dzisiaj były już 104 dostawy. Zdecydowana większość pochodziła z Kataru, ale też z USA, Norwegii, a nawet z Trynidadu i Tobago. W ciągu ponad czterech lat łączna ilość sprowadzonego w ten sposób gazu ziemnego wyniosła ok. 11 mld m sześc.
Technologia, która jest wykorzystywana w świnoujskim terminalu, opiera się na najnowocześniejszych rozwiązaniach światowych. Skroplony gaz transportują specjalne statki, czyli metanowce. Utrzymywany w temperaturze minus 162 stopnie C, jest odbierany przez załogę terminalu. Później następuje regazyfikacja, czyli podgrzanie, którego skutkiem jest zmiana postaci skroplonej surowca w gazową. Błękitne paliwo trafia do sieci gazociągów, a nimi do odbiorców.
Część LNG dostarczonego do terminalu pozostaje w postaci skroplonej i jest rozwożona do klientów cysternami. Dociera tam, gdzie nie ma połączenia z gazociągami sieci ogólnopolskiej. Służy też jako paliwo w transporcie drogowym dalekobieżnym, miejskim (autobusy) oraz morskim (niskoemisyjne paliwo bunkrowe).
LNG jako paliwo ma wiele zalet. W porównaniu z dieslem powoduje niższą emisję dwutlenku węgla – o 20 proc., tlenków azotu – o 85 proc., a tlenków siarki i cząstek stałych – aż o 99 proc.! Szerokie wykorzystanie go w transporcie to jedna z najlepszych metod na szybką poprawę jakości powietrza.
LNG jest obecnie najbardziej ekologicznym paliwem na rynku oraz niezwykle rozwojowym, jeśli weźmie się pod uwagę nowo budowane jednostki pływające.
Część lądowa świnoujskiego terminalu powstała na obszarze o powierzchni ponad 40 ha. Składa się m.in. z dwóch kriogenicznych zbiorników (o pojemności 160 tys. m sześc. każdy). Działają one jak gigantyczne termosy. Na potrzeby terminalu zbudowano falochron osłonowy o długości 3 km i nabrzeże do cumowania metanowców wraz z instalacją rozładunkową. Powstał basen portowy o powierzchni 180 ha. LNG trafia ze statku do terminalu za pośrednictwem gazociągu łączącego go z nabrzeżem. Zbudowano też gazociąg o długości 80 km, który łączy terminal z krajową siecią przesyłową poprzez tłocznię gazu znajdującą się w pobliżu Goleniowa.
GAZ-SYSTEM pełnił rolę koordynatora prac związanych z budową terminalu i portu zewnętrznego w Świnoujściu. Odpowiadał za przyłączenie go do krajowej sieci przesyłowej oraz uczestniczył w finansowaniu przedsięwzięcia. Ponadto był odpowiedzialny za wybudowanie i eksploatację gazociągów: przyłączeniowego i przesyłowego.
Obecnie zdolność regazyfikacyjna terminalu wynosi 5 mld m sześc. gazu ziemnego rocznie. Niedługo jednak wzrośnie. Ruszyła bowiem rozbudowa terminalu, a nowe moce regazyfikacyjne, które będą dostępne po jej zakończeniu, już zarezerwowało PGNiG.
Świnoujski terminal pełni bardzo ważną rolę w zakresie budowania konkurencyjnego rynku gazu. Od kilku lat można zaobserwować dynamiczny wzrost zainteresowania LNG, dlatego GAZ-SYSTEM rozbudowuje przepustowość terminalu z obecnych 5 mld do 8,3 mld m sześc. rocznie. To oznacza, że będzie mógł on obsługiwać mniej więcej 80 statków w roku.
Na program rozbudowy składa się kilka projektów: SCV, Zbiornik, Nabrzeże oraz – opcjonalnie – Kolej.
Projekt SCV oznacza zainstalowanie dodatkowych regazyfikatorów, czyli urządzeń służących do zamiany LNG w stan gazowy. Zostały zamówione przez Polskie LNG (spółka należąca do GAZ-SYSTEM) w ramach dostaw inwestorskich w październiku i listopadzie 2019 r. Kontrakt na rozbudowę instalacji pozyskało konsorcjum firm PORR SA oraz TGE Gas Engineering GmbH. W lutym br. podpisano z nim umowę. Zakłada ona, że zainstalowane zostaną m.in. dwa dodatkowe urządzenia SCV (ang. Submerged Combustion Vaporiser) i pompy kriogeniczne.
Projekt Zbiornik to budowa nowego zbiornika LNG, ale też towarzyszących instalacji i urządzeń oraz połączenia technologicznego z istniejącą infrastrukturą. Umowę na wykonanie tych prac podpisano w czerwcu br., również z konsorcjum firm PORR SA i TGE Gas Engineering GmbH. Mają być zrealizowane do końca 2023 r. Pojemność nowego, trzeciego zbiornika w terminalu wyniesie ok. 180 tys. m sześc.
Projekt Nabrzeże obejmuje budowę nowego nabrzeża statkowego do rozładunku, załadunku i bunkrowania LNG wraz z estakadą przesyłową. Zadanie podzielono na dwie części: technologiczną i hydrotechniczną. Inwestorem tej drugiej jest Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA. Na część technologiczną składa się wyposażenie nowego stanowiska statkowego i estakady przesyłowej w urządzenia i systemy do rozładunku, załadunku, bunkrowania oraz przesyłu LNG, czyli rurociągi, zawory, ramiona podłączane do statków. Część hydrotechniczna to budowa stanowiska statkowego, konstrukcji morskiej estakady przesyłowej i infrastruktury cumowniczej. Również w przypadku tego projektu wykonawcą prac zostało konsorcjum firm PORR SA i TGE Gas Engineering GmbH. Inwestycja powinna być gotowa do końca 2023 r.
Z początkiem lipca wykonawca I etapu programu rozbudowy terminalu LNG (Projektu SCV) wszedł na teren budowy. Pomimo pandemii koronawirusa, termin realizacji – grudzień 2021 r. – pozostaje utrzymany. Polskie LNG posiada wszystkie wymagane prawem decyzje niezbędne do prowadzenia robót budowlanych.
Zgodnie z harmonogramem, na jesieni tego roku powinny się rozpocząć prace związane z realizacją fundamentów dla dodatkowych regazyfikatorów.
Rozbudowa terminalu LNG przede wszystkim przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz umożliwi zwiększenie poziomu dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego dla Polski i rynków regionalnych. Pozwoli zarówno na wzrost ilości importowanego gazu, jak i zdolności terminalu do wysyłania go do krajowej sieci. Poprawi się elastyczność pracy obiektu, który będzie mógł składować więcej surowca.
Jak podkreśla szefostwo spółki GAZ-SYSTEM, dzięki temu wzrośnie częstotliwość przyjmowanych tankowców LNG, co przełoży się na większe bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego do krajowego systemu przesyłowego.
Rozbudowany terminal pozwoli też na ekspediowanie większych ilości gazu w postaci skroplonej drogą lądową. Ponadto pojawi się możliwość jego wysyłki drogą morską. Świadczenie nowych usług – bunkrowania statków, załadunku LNG na jednostki pływające, przeładunku skroplonego gazu ze statku na statek (transshipment) – oznacza wzrost przychodów z tego tytułu. Rozwój infrastruktury da możliwość większego wykorzystania LNG w tym regionie Europy.
To także dodatkowy impuls rozwojowy dla zespołu portów Szczecin-Świnoujście. Inwestycja może sprawić, że Świnoujście stanie się bałtyckim liderem w przeładunkach LNG.
Korzyści z rozbudowy odczuje region zachodniopomorski w postaci nowych miejsc pracy, zwiększonych opłat z tytułu podatku od nowych nieruchomości, wzrostu zapotrzebowania na usługi outsourcingowe, hotelarskie, gastronomiczne czy transportowe.
Dodajmy, że cała inwestycja jest objęta dofinansowaniem w kwocie do 461 mln zł z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, a projekt nosi nazwę: „Rozszerzenie funkcjonalności terminalu LNG w Świnoujściu”.
Rozbudowa Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu stanowi element większego planu inwestycyjnego Grupy Kapitałowej GAZ-SYSTEM, tzw. Bramy Północnej, w ramach której polski system gazowy ma zostać przygotowany do odwrócenia kierunku zasilania z relacji wschód-zachód na kierunek północny. W skład Bramy wchodzi również projekt Baltic Pipe, a także szereg inwestycji towarzyszących. Ich łączna realizacja pozwoli na znaczny wzrost bezpieczeństwa i niezależności energetycznej Polski i Europy Środkowo-Wschodniej.
Projekt Baltic Pipe polega na wybudowaniu dwukierunkowego gazociągu morskiego łączącego Polskę i Danię oraz rozbudowie lokalnej sieci przesyłowej. Gazociąg będzie mógł transportować 10 mld m sześc. gazu ziemnego rocznie do Polski oraz 3 mld m sześc. tego surowca z Polski do Danii. Prace są już mocno zaawansowane.
GAZ-SYSTEM ma wszystkie pozwolenia w krajach, przez które ten gazociąg ma przebiegać, także w Polsce. Został zakontraktowany wykonawca i dostawca rur. Pierwsze prace już się rozpoczęły, na morzu ruszą w przyszłym roku. Projekt ma się zakończyć do października 2022 roku.
(ek)
Fot. Elżbieta Kubowska, GAZ-SYSTEM
