Słynny rudowęglowiec „Sołdek” – obecnie Oddział Narodowego Muzeum Morskiego, od lat cumujący przy nabrzeżu wyspy Ołowianka w Gdańsku – 17 bm. opuścił to miejsce. Został odholowany do Gdańskiej Stoczni Remontowa SA. Gdy wróci, zostanie na nim przygotowana nowa wystawa. Jej otwarcie planowane jest na wrzesień 2021 roku.
„Sołdek” został zbudowany w Stoczni Gdańskiej jako prototypowy rudowęglowiec na zlecenie GAL (Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe), z przeznaczeniem dla Żeglugi Polskiej. Stępkę jednostki położono 3 kwietnia 1948 r., a 6 listopada tego samego roku statek zwodowano. Matką chrzestną była Helena Sołdek, żona przodownika pracy, trasera Stanisława Sołdka.
Ukończony został 21 października 1949 r., a następnego dnia wypłynął z Gdyni do Szczecina. Tutaj 25 października na „Sołdku” uroczyście podniesiono banderę. Po załadunku węgla, dowodzony przez kpt. Zbigniewa Rybiańskiego, wyruszył w pierwszy rejs eksploatacyjny do belgijskiej Gandawy.
W styczniu 1951 r. został przejęty do eksploatacji przez Polską Żeglugę Morską, która w maju 1953 r. odkupiła go od Żeglugi Polskiej. Pływał później na tzw. moście węglowym do portów duńskich. W maju 1976 r. rozważano przeznaczenie statku do kasacji, ale posłużył jeszcze kilka lat. W ostatnią podróż z węglem do duńskiego portu Odense wypłynął 16 grudnia 1980 r. pod dowództwem kpt. Michała Sadłowskiego, a 30 grudnia tego roku został wycofany z eksploatacji.
W ciągu swojej służby „Sołdek” przewiózł 3,5 miliona ton ładunku. Zawinął do ponad 60 portów. Dowodziło nim łącznie 40 kapitanów.
W kwietniu 1981 r. przekazano go Centralnemu (dziś – Narodowemu) Muzeum Morskiemu w Gdańsku i przeholowano do Gdańskiej Stoczni Remontowej na przebudowę dla celów muzealnych.
Wielu szczecińskich kapitanów i marynarzy, którzy pływali na „Sołdku”, do dziś nie może odżałować, że nie udało się go zatrzymać w Szczecinie – macierzystym porcie.
Od lipca 1985 r. „Sołdek” cumuje na Motławie w Gdańsku, udostępniony zwiedzającym przy nabrzeżu wyspy Ołowianka. Jest osobnym oddziałem muzealnym i cieszy się dużym zainteresowaniem turystów.
Teraz przejdzie renowację. Remont oraz organizacja nowej wystawy stałej w ładowniach „Sołdka” będą możliwe dzięki projektowi „2 statki – wspólne morze. Sołdek i Vityaz: dziedzictwo morskie Polski i Rosji”. Oprócz Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku w projekt zaangażowane są instytucje z Kaliningradu: Muzeum Światowego Oceanu oraz Bałtycki Federalny Uniwersytet im. Immanuela Kanta.
– Dwuletni projekt „2 statki – wspólne morze…” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 – informuje Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku.
Całkowity koszt przedsięwzięcia to ponad dwa mln euro, a gdańska placówka otrzyma dofinansowanie w wysokości przeszło 700 mln euro.
Remont „Sołdka” obejmie m.in. wymianę fragmentów blach poszycia, konstrukcji oraz nitów. Przeprowadzone też będą liczne prace konserwacyjno-malarskie, wykonana nowa instalacja elektryczna, oczyszczone, zakonserwowane i pomalowane konstrukcje stalowe na pokładzie i wymieniona wykładzina. Prace w stoczni mają potrwać kilka tygodni, następnie statek muzeum wróci na swoje miejsce, ale na czas organizacji nowej wystawy stałej oddział NMM będzie wyłączony ze zwiedzania.
Nowa wystawa stała na „Sołdku” będzie opowiadać o historii polskiej techniki okrętowej, a zwłaszcza o realiach politycznych, społecznych i gospodarczych, w jakich statek powstawał i był eksploatowany.
– To opowieść o ludziach związanych ze statkiem: konstruktorach, traserach, niterach, spawaczach, kapitanach, oficerach – zapowiada dr Robert Domżał, dyrektor NMM. – Chcemy wprowadzić naszych gości w świat historycznego statku o napędzie parowym, z którym związane są życiorysy i emocje wielu ludzi morza. Ważnym zabiegiem będzie umożliwienie widzom bezpośredniego kontaktu z wybranymi eksponatami i zachęcenie do aktywnego poznawania wystawy za pomocą nowoczesnych środków multimedialnych. Otwarcie wystawy stałej na „Sołdku” planowane jest na koniec projektu, we wrześniu 2021 r.
(ek)
Fot. Sławomir DAJCZER
Na zdjęciu: „Sołdek” ma wyłączone silniki główne i układy napędowe, dlatego do stoczni pomogły mu dopłynąć dwa pchacze. Uwiecznił to z pokładu m/s „Jawor” – masowca PŻM, który przechodzi remont w Gdańsku – kapitan Sławomir Dajczer.
