Szczeciński Budżet Obywatelski to szczególny rodzaj konsultacji społecznych, których celem jest włączenie mieszkańców w proces decydowania o sposobie wydatkowania części budżetu miasta. To inicjatywa współtworzona przez mieszkańców i mająca służyć mieszkańcom, dzięki SBO szczecinianie mogą bezpośrednio oddziaływać na miasto, proponując własne pomysły inwestycji i wybierając do realizacji te, które najbardziej odpowiadają potrzebom lokalnych społeczności bądź całego miasta.
Ważną wartością budżetu partycypacyjnego, jakim jest SBO, jest czynny udział i zaangażowanie mieszkanek i mieszkańców Szczecina w działania na rzecz wspólnoty samorządowej, kreowanie aktywnych postaw społecznych, budowanie tożsamości lokalnej i społeczeństwa obywatelskiego. Budżet obywatelski jest dla każdego, kto ma pomysł na miasto i chce coś zmienić w swojej okolicy. Każdy mieszkaniec Szczecina może złożyć własny projekt lub zagłosować na pomysły zgłoszone przez innych, bez względu na swój wiek i miejsce zameldowania. Wystarczy numer PESEL i deklaracja przebywania na terenie Szczecina z zamiarem stałego pobytu.
Pierwsza edycja budżetu obywatelskiego w Szczecinie miała miejsce w 2013 roku. Mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydowali po raz pierwszy, na jakie projekty przeznaczyć środki z miejskiego budżetu (Szczeciński Budżet Obywatelski 2014). Od tamtej pory odbyło się już 10 edycji SBO, zgłoszono do niego około 2 tysięcy pomysłów, a mieszkańcy wybrali do realizacji blisko 200 projektów.
Zasady
Utworzenie budżetu obywatelskiego jest obowiązkiem ustawowym każdego miasta na prawach powiatu, w tym również Szczecina. Co roku przeznacza się na ten cel co najmniej 0,5 proc. wydatków gminy zawartych w ostatnim sprawozdaniu z wykonania budżetu miasta. Środki na budżet obywatelski w Szczecinie są podzielone na dwie pule finansowe: na projekty lokalne – zgłaszane w 22 obszarach lokalnych oraz na projekty Zielonego SBO – czyli związane z ochroną miejskiego środowiska przyrodniczego. Prezydent Miasta Szczecin określa wysokość kwoty przeznaczonej na SBO oraz podział środków w poszczególnych obszarach i kategoriach w danym roku.
Pomysły zgłoszone do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego są weryfikowane przez właściwe merytorycznie jednostki miejskie, których pracownicy szczegółowo oceniają możliwość ich realizacji. Następnie projekty są oceniane przez grupę mieszkańców powołanych do Rady ds. Budżetu Obywatelskiego, a w wyniku tej pracy powstaje lista projektów, które poddaje się pod głosowanie mieszkańców. Odwołania autorów projektów od decyzji Rady rozpatruje Komisja Odwoławcza.
Zielony budżet
Zielone SBO to kategoria Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego wprowadzona od edycji SBO 2024, z której finansowane mają być projekty związane z ochroną miejskiego środowiska przyrodniczego, których realizacja ma prowadzić do poprawy stanu oraz zwiększania powierzchni terenów zieleni w Szczecinie oraz łagodzeniu skutków zmian klimatu. Projekty Zielone mogą dotyczyć zarówno konkretnego osiedla, jak i całego miasta, są to takie inicjatywy, jak np.: nasadzenia roślinności na terenach zieleni miejskiej, budowa lub przekształcenie przestrzeni rekreacyjnych, budowa parków kieszonkowych czy ogrodów deszczowych, renowacja istniejących terenów zieleni, zrównoważone użytkowanie istniejących zasobów przyrodniczych, ale również gospodarowanie odpadami, a także prowadzenie działań edukacyjnych, kulturalnych i informacyjnych.
Na projekty w kategorii Zielonego SBO przeznacza się pulę 30 proc. wszystkich środków finansowych SBO w danej edycji. Pozostałe 70 proc. środków zasila kategorię projektów lokalnych. Maksymalna wartość pojedynczego „zielonego zadania” nie może przekraczać połowy puli środków finansowych przeznaczonych na Zielone SBO. W ramach projektów Zielonego SBO dopuszcza się ujmowanie kosztów elementów projektu, które nie są związane z realizacją celów Zielonego SBO, jednak pod warunkiem, że nie przekroczą one 30 proc. wartości całego projektu.
Zielone SBO to dla mieszkańców Szczecina możliwość zgłaszania zadań publicznych, które przyczynią się szczególnie do zazielenienia miasta i ochrony środowiska naturalnego. Autor zgłoszenia na podstawie tematyki i charakteru swojego pomysłu sam decyduje o tym, jaką kategorię wybierze: lokalne czy zielone projekty. Jeden projekt można przypisać tylko do jednej kategorii. Wszystkie pomysły SBO, również te zielone, podlegają weryfikacji – te z nich, które przejdą ją pomyślnie, są poddawane pod głosowanie mieszkańców. Liczy się suma otrzymanych głosów, a propozycje projektów z najlepszymi wynikami przeznaczone zostają do realizacji.
W Szczeciński Budżet Obywatelski zaangażować się więc może każdy, na różne sposoby. Można samodzielnie lub wspólnie z grupą przyjaciół zgłosić swój pomysł na miasto albo zagłosować na projekty innych mieszkańców zgłoszone do SBO. W ten sposób każdy z nas może zadecydować, które z zadań będą realizowane, na co zostaną przeznaczone środki z budżetu miasta i jak dalej będzie zmieniać się Szczecin.
Akademia SBO 2024
Mieszkanki i mieszkańcy, którzy potrzebują wsparcia w przygotowaniu wniosku do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego, mogą skorzystać z oferty Akademii SBO. W bezpłatnych spotkaniach, warsztatach i konsultacjach mogą wziąć udział wszyscy, którzy mają pomysł na zmianę w swoim najbliższym otoczeniu i chcą zaangażować się w proces Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego.
Od 2019 r. Akademię SBO prowadzi Stowarzyszenie „Oswajanie miasta” (wcześniej: Stowarzyszenie Edukacyjno-Artystyczne „Oswajanie sztuki”), które podczas czterech edycji zrealizowało łącznie ponad 100 działań informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych.
Informacje dla osób, które chciałyby skorzystać z pomocy akademii, są dostępne na jej stronie www.akademiasbo.szczecin.pl, a także pod adresem e‑mail: kontakt@akademiasbo.szczecin.pl.
