Od 1 stycznia 2024 roku zaczną obowiązywać nowe przepisy zmieniające ustawę o emeryturach pomostowych. Pozwolą one przejść wcześniej na świadczenie osobom, które po raz pierwszy podjęły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 1 stycznia 1999 r. W czerwcu 2023 r. ZUS wypłacał 40,8 tys. emerytur pomostowych, a w 2024 prognozuje, że świadczenie będzie pobierać ponad siedem tysięcy osób.
Obecnie emerytury pomostowe to świadczenie wygasające, ponieważ uprawnione są do niego wyłącznie osoby, które w szkodliwych warunkach pracowały do 1999 roku. Teraz to ograniczenie zostanie zniesione.
Nowe przepisy dotyczą tych pracowników, którzy wykonywali lub wykonują pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Prace w szczególnych warunkach to zawody związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Natomiast prace o szczególnym charakterze wymagają niezwykłej odpowiedzialności oraz wyjątkowej sprawności psychofizycznej. Są to takie zawody jak górnik, hutnik, rybak morski czy pracownik sprawujący opiekę w domu opieki społecznej nad osobami dotkniętymi chorobą psychiczną, jak również kierowca autobusu, trolejbusu oraz motorniczy tramwaju w transporcie publicznym, a także ratownik medyczny i wiele innych zawodów.
– Aktualnie obowiązujące przepisy ustawy o emeryturach pomostowych pozwalają skorzystać z wcześniejszej emerytury na ogólnych zasadach pracownikowi, który spełnia łącznie kilka warunków: urodził się po 31 grudnia 1948 r., ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzn oraz ma okres składkowy i nieskładkowy, czyli staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzn – wyjaśnia Anna Szaniawska, rzeczniczka ZUS.
Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która nie wykonywała po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli na dzień 1 stycznia 2009 r. miała wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych oraz spełniła pozostałe warunki wymagane do przyznania świadczenia.
– Usunięcie z ustawy o emeryturach pomostowych warunku dotyczącego wykonywania prac w szczególnych warunkach lub prac o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. daje możliwość nabycia prawo do emerytury pomostowej również osobom znacznie młodszym – tłumaczy A. Szaniawska. – Przyszli emeryci nie będą musieli udowodniać rozpoczęcia wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r., a nawet wykonywanie takiej pracy mogą rozpocząć dopiero po 31 grudnia 2008 r.
Zniesienie tego warunku spowoduje, że prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki pracowników zatrudnionych przy pracach z ustawy o emeryturach pomostowych bez ryzyka, że nie nabędą prawa do wcześniejszego świadczenia tylko z tego powodu, że nie pracowały w określonych warunkach przed 1 stycznia 1999 r.
Po uchyleniu wygasającego warunku prognozowana liczba osób, które będą mogły przejść na emeryturę pomostową wyniesie: w 2024 r. –7,3 tys., w 2029 r. – 4,0 tys., w 2033 r. – 4,8 tys. – wynika z szacunków ZUS.
(kel)
