Największa w Polsce kolekcja ikon znajduje się w muzeum w Białej Podlaskiej (Lubelskie). Powstała dzięki celnikom, którzy od lat przekazują tu obrazy sakralne zabrane przemytnikom na wschodniej granicy.
– Mamy największą w kraju kolekcję ikon rosyjskich, która powstała jakby przypadkiem, bo nie zamierzaliśmy ich kolekcjonować. W 1980 roku dostaliśmy pierwsze ikony przekazane nam przez Urząd Celny w Terespolu, było ich 80, i stwierdziliśmy, że już mamy piękną kolekcję. To nas zainspirowało do gromadzenia kolekcji – powiedziała dyrektorka Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej, Małgorzata Nikolska.
W muzeum zgromadzono już ponad 1,6 tys. bardzo różnorodnych ikon. W zbiorach są obrazy powstałe od XVII do początku XX w., z wielu szkół i warsztatów całej Rosji, obecnej Ukrainy i Białorusi. To najczęściej ikony kultu prywatnego, podróżne, składane, ale także pochodzące z ikonostasów cerkiewnych. Oprócz ikon malowanych tradycyjną techniką, temperą na desce, w kolekcji znajduje się spory zbiór ikon metalowych, a także szaty i księgi liturgiczne.
250 najciekawszych ikon udostępnionych jest zwiedzającym na stałej wystawie, inne są wypożyczane. Większość znajduje się w magazynach, muzeum przygotowuje ich nową ekspozycję.
– Nie spodziewaliśmy się, że będzie ich tak dużo – mówiła Nikolska. – Kiedy Związek Radziecki się rozpadł nastąpił masowy wywóz ikon za granicę, ze względów materialnych. Teraz Rosja wraca do religii, ale kiedyś była państwem zupełnie ateistycznym, laickim, nie wszyscy ludzie doceniali tam wartość sacrum. Można było wtedy kupić ikony leżące na bazarach obok śrubek czy innych garnków. (pap)
Film: PAP
