Sejm uchwalił w nocy z piątku na sobotę ustawę wprowadzającą zmiany w zakresie systemu ochrony zdrowia związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Regulacja dotyczy 14 "zdrowotnych" ustaw.
Za głosowało 418 posłów, przeciw było 16, a 19 wstrzymało się od głosu.
Ustawa, która była przedłożeniem rządowym, wprowadza zmiany w ustawach: o Państwowej Inspekcji Sanitarnej; o zawodach lekarza i lekarza dentysty; o publicznej służbie krwi; o diagnostyce laboratoryjnej; Prawo farmaceutyczne; o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów; o Państwowym Ratownictwie Medycznym; o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz o zawodach pielęgniarki i położnej.
Ustawa zakłada, że państwowy wojewódzki inspektor sanitarny mógł wydawać powiatowym inspektorom, mającym siedzibę na obszarze jego działania, polecenia realizacji dodatkowych zadań lub podjęcia określonych czynności, w przypadku, gdy właściwy powiatowy inspektor sanitarny, ze względu na brak zasobów, nie będzie mógł ich wykonać.
Zmiany w ustawach m.in. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, o diagnostyce laboratoryjnej, Prawo farmaceutyczne, o zawodzie fizjoterapeuty, czy o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia mają umożliwić przesuwanie rozmaitych terminów.
Chodzi np. o możliwość zmiany terminów m.in. rozpoczęcia postępowania kwalifikacyjnego na specjalizację w zawodach medycznych oraz terminów składania wniosków na te postępowania; składania wniosków na państwowe egzaminy medyczne w zawodach medycznych czy przeprowadzenia państwowych egzaminów medycznych.
Ustawa przewiduje ponadto m.in. możliwość skierowania lekarza stażysty, jak również lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne do wykonywania zadań przy zwalczaniu epidemii, przy czym wykonywane zadania mają być dostosowane do umiejętności lekarza.
Wprowadzone ma być też np. zwolnienie lekarza z obowiązku odbycia jednego, ostatniego kursu w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, jeżeli odbycie tego kursu jest niemożliwe w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, a do jego odbycia koniecznym byłoby przedłużenie specjalizacji o okres przekraczający trzy miesiące.
Zmiany w ustawie o publicznej służbie krwi zakładają, że w określonych sytuacjach kierownik jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi może zdecydować, iż pewne czynności, związane z kwalifikacją dawców do pobrania krwi, będą mogły wykonywać pielęgniarki i położne, spełniające określone wymagania.
Takie rozwiązanie – jak wskazano - jest konieczne, bo lekarze pracujący w jednostkach organizacyjnych publicznej służby krwi albo znajdują się w grupie wysokiego ryzyka zarażenia się chorobą zakaźną (osoby 60+) albo też np. z uwagi na zwiększoną zachorowalność, ich pomoc niezbędna jest w innych podmiotach leczniczych w związku z brakami kadrowymi w grupie zawodowej lekarzy.
Zmiany zakładają umożliwienie wystawiania tzw. recepty farmaceutycznej zawsze w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta (a nie tylko nagłego – jak obecnie) oraz recepty pro auctore (dla osoby wystawiającej) i pro familiae (dla małżonka, wstępnego, zstępnego lub rodzeństwa osoby wystawiającej).
Ustawa zakłada też m.in. szereg zmian dotyczących uszczegółowienia przepisów w zakresie obowiązkowej hospitalizacji, izolacji, w tym izolacji w warunkach domowych i kwarantanny. Wynikają one z dotychczasowych doświadczeń w walce z COVID19.
Wprowadzona została dodatkowa instytucja – izolacji w warunkach domowych, która może być zastosowana przez władze publiczne w przypadku osób o lekkim przebiegu choroby, który nie uzasadnia bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych.
Zmiany mają umożliwić skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii. Zgodnie ze zgłoszoną autopoprawką wyłączeni spod skierowania do pracy będą m.in. osoby wychowujące dziecko w wieku do 14 lat, osoby samotnie wychowujące dziecko w wieku do 18 lat oraz osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Przesądzono, że w przypadku, gdy dziecko w wieku powyżej 14 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.
Zmiany mają umożliwić kierownikom wszystkich podmiotów leczniczych udzielających świadczeń opieki zdrowotnej całodobowo wykorzystanie przy organizacji pracy zatrudnianych pracowników wykonujących zawody medyczne instytucji dyżuru medycznego oraz tzw. klauzuli opt-out, czyli dobrowolnej zgody pracownika na wykonywanie pracy w wymiarze przekraczającym przeciętnie 48 godzin na tydzień.
Z uwagi na zwiększone ryzyko objęcia kwarantanną pielęgniarek i położnych aktualnie udzielających świadczeń zdrowotnych oraz biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia odpowiedniej liczby pielęgniarek i położnych, w projektodawcy uznali, że niezbędne jest umożliwienie powrotu do czynnego wykonywania zawodu przez pielęgniarki lub położne, posiadające co najmniej 5-letnią przerwę w jego wykonywaniu w trybie uproszczonym, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej.
Zmiany mają ponadto umożliwić m.in. wykonywanie dodatkowej – ponadwymiarowej (w ramach dyżuru medycznego) – pracy w podmiotach leczniczych, ubezpieczonym będącym pracownikami wykonującymi zawód medyczny, w godzinach innych niż normalne godziny pracy tych pracowników oraz innych niż te, w których są one zwolnione od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem.
Zmiany przewidują zatrudnienie osoby wykonującej zawód medyczny w podmiocie leczniczym w okresie objęcia jej obowiązkową kwarantanną w ramach pracy zdalnej – bez ryzyka utraty dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Zmiany mają też umożliwić uzyskanie zasiłku chorobowego, którego miesięczny wymiar wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku obliczonej na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ubezpieczonemu wykonującemu zawód medyczny zatrudnionemu w podmiocie leczniczym, w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19 w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym.
Uznano, że niezbędnym elementem przeciwdziałania rozprzestrzeniania się koronawirusa i leczenia zakażonych pacjentów jest konieczność możliwie pilnego dostosowania infrastruktury ochrony zdrowia do aktualnych potrzeb. Zdecydowano więc o konieczności uproszczenia i przyśpieszenia procedur temu służących – m.in. procesu przygotowania tzw. programu inwestycji.
Posłowie wprowadzili poprawki dotyczące m.in. zmian planu finansowego NFZ. Wprowadzono też przepis mówiący, że minister zdrowia może określić w drodze rozporządzenia standardy w zakresie ograniczeń udzielania świadczeń pacjentom innym niż z podejrzeniem czy zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem.
W celu zapewnienia skuteczności działań związanych z zapobieganiem szerzenia się chorób zakaźnych, w tym COVID-19, za niestosowanie się do zakazów, nakazów i ograniczeń wprowadzono kary pieniężne w wysokości od 5 tys. do 30 tys. w zależności o rodzaju czynu.
Ustawa trafi teraz do Senatu.
(PAP)
Fot. Dariusz Gorajski
