„Wałbrzych”, „Ćmielów”, „Kwiatogal” „Tułowice”, „Pruszków” „Krzysztof” – te nazwy, może poza „Ćmielów”, mówią niewiele. Są one jednak ściśle związane z wyrobami z porcelany, porcelitu i fajansu oraz z polską szkołą dizajnu lat 60. XX wieku.
Piękne talerze i patery były szczególnie popularne w latach 60. – to wówczas powstawały prawdziwe dzieła sztuki cenione dziś przez kolekcjonerów. W latach 70. przybrały formę bardziej oficjalną i stały się swoistą formą dowodu uznania. Z talerzy zniknęły modernistyczne kształty i dekoracje à la Picasso. W ich miejsce pojawiły się napisy w rodzaju „Za długoletnią przyjaźń” lub „W uznaniu zasług”, albo w „Nagrodę za wybitne osiągnięcia”.
Obchodzące w tym roku 20-lecie działalności Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość niedawno zorganizowało w swojej siedzibie przy ulicy Poniatowskiego 33D w Szczecinie zbiórkę i wystawę pater z drugiej połowy XX wieku. Jest ona przeprowadzana w ramach projektu „Patery od nowa”.
– Wystawa przedstawia świat utrwalony na kilkudziesięciu talerzach i paterach – wyjaśnia Aleksandra Bogusławska, specjalistka ds. projektów w Stowarzyszeniu Czas-Przestrzeń-Tożsamość. – Kolorowe, przekrzywione i nie do końca jednoznaczne porcelanowe obrazy zdobiły ściany małych mieszkań w czasach PRL-u. Większość z nich wpisywała się w powstały w ogólnoeuropejski nurt w sztuce użytkowej zwany New Look. Wszystkie niewątpliwie wpasowywały się w niewielką przestrzeń między meblami, zdobiąc salony, kuchnie czy przedpokoje zamiast wielkowymiarowych obrazów.
Obecnie patery stały się przykładem ponadczasowego dizajnu, świetnie odnajdującego się we współczesnych wnętrzach. Zawieszone na ścianie pobudzają wyobraźnię, przywołują wspomnienia i przenoszą w poprzedni wiek, zachwycają prostotą lub precyzją obrazu, symboliką lub jednoznacznością, nakładaniem lub wybieraniem farby.
Wystawa przedstawia patery z polskich fabryk i pracowni oraz patery malowane przez malarzy artystów tworzących dla Cepelii, spółdzielni „Kwiatogal” oraz pod własną marką. Jest również kilka prac uczniów szkół plastycznych i szkoły przyzakładowej działającej przy Zakładach Porcelany i Porcelitu w Chodzieży.
Wystawę można będzie oglądać w dniach 11, 18 oraz 20-25 maja w godz. 8–16. Szczegółowe terminy i godziny otwarcia wystawy znajdują się na stronie www.cpt.org.pl.
Natomiast w dniach 26-27 kwietnia kolekcja była prezentowana w miejscowości Oderberg leżącej po drugiej stronie Odry. W siedzibie Perspektive Oderberg e.V. mieszczącej się w Starym Ratuszu odbyły się też warsztaty oraz tematyczna prelekcja.
– Jednym z celów Stowarzyszenia jest budowanie partnerskich relacji między społecznościami po obu stronach Odry oraz autentyczne propagowanie dwujęzyczności w regionie – wyjaśnia Andrzej Łazowski, prezes Stowarzyszenia Czas-Przestrzeń-Tożsamość. – Dla nas jest bardzo ważny aktywny dialog polsko-niemiecki, szczególnie w kontekście Odry i jej delty, dlatego podejmujemy i realizujemy wciąż nowe projekty i inicjatywy, włączając w to współpracę m.in. z Wolgastem i Oderbergiem i wzmacniając partnerstwo Szczecina z tymi miastami.
Krzysztof ŻURAWSKI
