W niedzielę (14 kwietnia) o godz. 19 na antenie TVP3 będzie można obejrzeć film dokumentalny pt. „Babska sprawa”. Powstał w 2023, jest opowieścią o dwóch rzeźbiarkach: Leonii Chmielnik i Annie Paszkiewicz, które w 1969 roku wygrały konkurs na projekt i wykonanie pomnika Bogusława X i Anny Jagiellonki. W 1974 odsłonięto pomnik, który do dziś stoi pod Zamkiem Książąt Pomorskich i w tym roku będzie miał 50 lat.
Rzeźbiarki tworzące w powojennym Szczecinie opowiadają o nieprzewidzianych okolicznościach narodzin pomnika (komisja chciała wycofać zlecenie, gdy okazało się to niezgodne z prawem, nakazała wykonać młodym artystkom najpierw odlew gipsowy, a następnie model z gliny) co zajęło im ok. dwóch lat. Artystki zostały postawione przed koniecznością samodzielnej wyprawy do kamieniołomów w Bolesławcu w celu wyselekcjonowania kamieni na pomnik. Wreszcie po dwóch latach od zamówienia mogły wykonać pomnik, co zajęło im następne dwa lata.
Ponieważ pracowały na rusztowaniach, z młotami i dłutami w dłoniach, ubrane w kombinezony i kaski, przechodniom kojarzyły się wyłącznie z mężczyznami i tak do nich się zwracano. W tym czasie prowadziły normalne życie rodzinne: były matkami, żonami, funkcjonowały w życiu artystycznym Szczecina, odwiedzając pracownie kolegów i wystawy ich prac.
Obie rzeźbiarki po wykonaniu tego pomnika zaprojektowały i zrealizowały wiele innych, które stoją do dziś na ulicach i placach Szczecina oraz kilku zachodniopomorskich miast. Zaprzyjaźniły się ze sobą i przez 15 lat prowadziły wspólną pracownię. Dziś, po ukończeniu 80 roku życia wspominają swoją pierwszą „życiową próbę” i wszystkie jej humorystyczne aspekty.
Film zrealizowano dzięki dofinansowaniu przez Zachodniopomorski Fundusz Filmowy POMERANIA FILM, jego producentem jest Stowarzyszenie Edukacja. Nauka. Kultura zwana także „filmową stajnią” braci Pawła i Michała Kulików. Wystąpią w nim obie rzeźbiarki oraz m.in. Maria Łopuch (historyk sztuki), Tomasz Wieczorek (przewodnik miejski, znawca historii miasta), Michał Dębowski (miejski konserwator zabytków), Marek Czasnojć (fotoreporter, fotografik) i inni. Film zawiera wiele zdjęć i filmów pochodzących z archiwum TVP 3, zbiorów szczecińskich fotografików oraz prywatnego archiwum obu rzeźbiarek.
Twórcy filmu: Helena Kwiatkowska i Marta Płachta (scenariusz i realizacja), autor zdjęć i montażu Bartosz Jurgiewicz, autor filmowej czołówki Dariusz Jarmuła oraz Dariusz Kabaciński (opracowanie muzyczne) zapraszają wszystkich zainteresowanych przed telewizory w niedzielę 14.04.24 na emisję filmu na antenie TVP3 Szczecin.
(hk)
