Stojąca od kilku dni na Placu Solidarności imponująca wystawa plenerowa zatytułowana "Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918-1923" miała swoje oficjalne otwarcie w czwartek, 13 kwietnia. Uczestnicy wysłuchali wystąpień organizatorów reprezentujących Europejską Siec Pamięć i Solidarność (ENRS) oraz przedstawicieli Muzeum Narodowego w Szczecinie, a następnie wzięli udział w oprowadzaniu po ekspozycji.
- Wystawa stanowi próbę syntezy burzliwych początków dwudziestolecia międzywojennego, ze szczególnym uwzględnieniem historii Europy Środkowo-Wschodniej - mówił Daniel Źródlewski, rzecznik prasowy Muzeum Narodowego w Szczecinie. - Na tę wystawę składa się ponad 200 interaktywnych materiałów archiwalnych: fotografii, dokumentów, a także - co niespotykane w tego rodzaju ekspozycjach plenerowych - także filmów oraz map i innych wizualnych świadectw pamięci.
Plenerowa wystawa opowiada dzieje Europy po zakończeniu I wojny światowej. Chodzi dokładnie o lata 1918-1923, kiedy kontynent podnosił się po traumie konfliktu zbrojnego, a państwa próbowały funkcjonować według nowego porządku ustanowionego na podstawie traktatów pokojowych. Opowieść zaczyna się od wybuchu wojny i jej przyczyn, pokazuje jak kształtował się nowy porządek europejski, a przede wszystkim obrazuje w sposób zwięzły i graficzny historie poszczególnych regionów i państw. Bardzo ważne miejsce zajmuje historia krajów, które po I wojnie odzyskały niepodległość, ale odbiorcy dowiedzą się również o wybuchu rewolucji bolszewickiej w Rosji czy zbrodniach na ludności cywilnej. Wystawa jest zresztą bardzo szczegółowa i obejmuje kluczowe wydarzenia i fakty z lat 1918-1923, takie jak: ustanawianie traktatów pokojowych, kształtowanie się nowych państwowości czy powojenne konflikty o granice. Bardzo dużo miejsca poświęcono historii społecznej i kulturze tamtej epoki: traumie wojennej, biedzie i patologiom społecznym, sytuacji kobiet po wojnie czy epidemiom. Dzięki bogatej szacie graficznej ekspozycja jest bardzo atrakcyjna i przystępna dla każdego odbiorcy. Bardzo ciekawym zabiegiem jest wykorzystanie relacji świadków tamtej epoki oraz zastosowanie oznaczeń przy tych źródłach, które mogą wydać się szczególnie drastyczne. Ogromne plansze zawieszono na wysokich stelażach - treści znajdują się zarówno po zewnętrznej stronie, jak i wewnątrz charakterystycznego, monumentalnego namiotu przypominającego spiralę.
- To od pierwszej wojny światowej zaczęły się procesy, które trwają do tej pory - tak o znaczeniu Wielkiej Wojny mówił podczas otwarcia Lech Karwowski, dyrektor Muzeum Narodowego. - Jest to moment, w którym Europa ruszyła z wielkimi nadziejami, a skończyła się zwątpieniem cywilizacji europejskiej w samą siebie.
- Chcieliśmy pokazać Europejczykom kontekst międzynarodowy wydarzeń, które nastąpiły zaraz po pierwszej wojnie światowej, bo to wtedy kształtowała się Europa Środkowa w kształcie, który z niewielkimi zmianami, wszystkimi sukcesami i porażkami trwa do dziś - tłumaczył Rafał Rogulski, dyrektor Instytutu ENRS.
"Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918-1923" istnieje od pięciu lat. Dotychczas pokazywana była w dwudziestu miastach w trzynastu krajach: Pradze (Czechy), Sarajewie (Bośnia i Hercegowina), Bratysławie (Słowacja), Verdun (Francja), Berlinie i Weimarze (Niemcy), Wrocławiu, Krakowie, Warszawie, Rijece (Chorwacja), Poznaniu, Lublinie, Wiedniu (Austria), Kownie i Wilnie (Litwa), Tallinnie (Estonia), Darmstadt (Niemcy), Dublinie (Irlandia), Sybit (Rumunia) oraz w Trieście (Włochy). Powstała przy współpracy międzynarodowego zespołu historyków i Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność (ENRS). W Szczecinie za jej organizację odpowiedzialne jest Centrum Dialogu Przełomy - odział Muzeum Narodowego w Szczecinie. ©℗
(aj)
