Populizm w filozoficznym ujęciu. Książka Tymoteusza Kochana

Młody badacz Tymoteusz Kochan wydał swoją pierwszą książkę „Dialektyka populizmu”. Fot. Agata JANKOWSKA  

„Dialektyka populizmu” to pierwsza książka szczecińskiego filozofa i publicysty Tymoteusza Kochana. Praca powstała w oparciu o jego rozprawę doktorską obronioną w Instytucie Filozofii i Kogniwistyki Uniwersytetu Szczecińskiego. Praca młodego badacza podejmuje ważny temat w kontekście problemów współczesnego świata, takich jak: katastrofa klimatyczna czy zwrot ku nacjonalistycznym siłom politycznym.

Autor analizuje fenomen populizmu z perspektywy krytyki kapitalizmu i liberalizmu. W swoich rozważaniach sięga po filozofię oświecenia, podejmując analizę myśli Theodora Adorno i Maxa Horkheimera oraz Karola Marksa. Ta teoretyczna podstawa służy następnie do opisu zjawiska populizmu i dyskusji z jego najpopularniejszymi koncepcjami. Autor sięga również do myśli Hannah Arendt czy Georgesa Sorosa.

Choć książka pisana jest językiem naukowym i przy zachowaniu całego aparatu badawczego, jaki wymagany jest przy tego typu publikacjach, czyta się ją całkiem dobrze. Trzeba jednak znaczyć, że to praca dedykowana czytelnikom orientującym się w tematyce filozofii polityki, interdyscyplinarna i oparta na teorii oraz umiejętności czytania i analizy trudnych tekstów. Jest pisana z perspektywy krytycznej i zaangażowanej, podejmującej temat ważny z punktu widzenia obecnych zjawisk społecznych i politycznych.

Wielką zaletą książki jest to, że podejmuje ona temat zjawiska populizmu, które mocno określa współczesną politykę. Jest często używane i nadużywane, stosowane jako straszak lub w celu zdyskredytowania przeciwników politycznych. W ujęciu Tymoteusza Kochana populizm jest przede wszystkim domeną i produktem kapitalizmu oraz liberalnych elit. Paradoksalnie jednak, to właśnie one najczęściej posługują się tym pojęciem, aby oddać „niechęć i poczucie wyższości odrzucanych klas panujących w stosunku do długo zarządzanego przez siebie motłochu”, jak pisze autor. Dyskurs populizmu ma stygmatyzować masy, które zwracają się w stronę – najczęściej – prawicowych i nacjonalistycznych programów politycznych.

– Dialektyka populizmu jest dialektyką kryzysu liberalnej hegemonii – podkreśla autor.

Niemniej interesujący jest ostatni rozdział książki podejmujący zagadnienie katastrofy ekologicznej – „nowej zagłady” – którą funduje światu kapitalistyczne dążenie do całkowitej eksploatacji zasobów naturalnych.

Książka „Dialektyka populizmu” wydana została przez Wydawnictwo Naukowe Scholar. ©℗

Agata JANKOWSKA