8 grudnia 1991 roku przywódcy Rosji, Ukrainy i Białorusi ogłosili rozwiązanie ZSRR. Istniejące przez około 70 lat państwo radzieckie rozpadło się w obliczu niewydolności gospodarki i modelu zarządzania oraz dążeń odśrodkowych w tworzących ZSRR republikach. W Rosji ponad połowa obywateli (56 proc.) żałuje dziś rozpadu ZSRR. 12 proc. Rosjan chciałoby przywrócenia ZSRR w jego poprzednim kształcie.
Takie wyniki przynosi najnowszy sondaż niezależnego Centrum Lewady dotyczący opinii Rosjan na temat rozpadu ZSRR, ogłoszony tuż przed 25. rocznicą tych wydarzeń.
Pytani o główne przyczyny rozpadu ZSRR Rosjanie wskazują najczęściej odpowiedź, że była to "nieodpowiedzialna i niemająca podstaw zmowa" liderów Rosji, Ukrainy i Białorusi - Borysa Jelcyna, Leonida Krawczuka i Stanisława Szuszkiewicza. Tak ocenia przyczyny 29 proc. Rosjan. 23 procent przekonanych jest o "zmowie wrogich wobec ZSRR sił zagranicznych". Nieco mniej – 21 proc. – wskazuje na "niezadowolenie mieszkańców z władz ZSRR, (ówczesnego prezydenta) Michaiła Gorbaczowa i jego otoczenia".
Na dalszych miejscach wymieniane są takie przyczyny rozpadu ZSRR jak "zbyt wielkie obciążenie militarne gospodarki, które przyniosło zastój i zubożenie ludzi" (14 proc.), czy "ambicje elit w republikach" (13 proc.). Rosjanie wskazują też na "całkowite wyczerpanie się ideologii komunistycznej" (13 proc.) i "opóźnienie techniczne i gospodarcze" ZSRR (12 proc.). Również 12 proc. wymienia wśród przyczyn osłabienie w latach gorbaczowowskiej pieriestrojki "centrum związkowego" w połączeniu z rezygnacją z wiodącej roli partii komunistycznej. Tyle samo wskazuje na niezadowolenie republik tworzących ZSRR z relacji łączących je z centrum w Moskwie. Jedna piąta Rosjan pytana o przyczyny rozpadu ZSRR wybiera odpowiedź, że nie ma zdania na ten temat.
Dziś 28 proc. Rosjan nie żałuje rozpadu ZSRR. W minionych latach najmniej takich osób było w listopadzie 2015 roku (37 proc.) oraz przed około dekadą, w listopadzie 2007 roku (36 proc). Pytani o przyczyny żalu Rosjanie wskazują najczęściej to, że rozpadł się wspólny system gospodarczy (53 proc.) i że ludzie stracili poczucie przynależności do wielkiego państwa (43 proc.).
(pap)
Na zdjęciu: Michaił Gorbaczow - ostatni przywódca Związku Radzieckiego.
Fot. Wikipedia
