Czołgi na ulicach. 42 lata temu wprowadzono stan wojenny

Czołgi w okolicach stoczni.  

Stan wojenny wprowadzono o północy z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Na mocy dekretu Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego obowiązywał on na terenie całego kraju. Na ulice wyprowadzono wojsko. Znów polała się krew...

W wyniku stanu wojennego zawieszono szereg swobód obywatelskich. W tym działanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. NSZZ „Solidarność” był wówczas organizacją skupiającą ponad 10 milionów ludzi. Na czele związku stał Lech Wałęsa, który wraz z innymi działaczami związkowymi oraz opozycyjnymi został internowany w ramach akcji o kryptonimie „Jodła”. Zatrzymanych przetrzymywano w specjalnych ośrodkach internowania bądź w aresztach i więzieniach.

O stanie wojennym społeczeństwo dowiedziało się ze specjalnego przemówienia Wojciecha Jaruzelskiego stojącego wówczas na czele WRON oraz wojska – pełnił on również funkcję I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

W niedzielnym przemówieniu transmitowanym przez Telewizję Polską gen. Jaruzelski zwracał się wówczas w patetyczny sposób: „Obywatelki i obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej!
Zwracam się dziś do Was jako żołnierz i jako szef rządu polskiego. Zwracam się do Was w sprawach wagi najwyższej. Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. Dorobek wielu pokoleń, wzniesiony z popiołów polski dom ulega ruinie. Struktury państwa przestają działać. Gasnącej gospodarce zadawane są codziennie nowe ciosy. Warunki życia przytłaczają ludzi coraz większym ciężarem. Przez każdy zakład pracy, przez wiele polskich domów, przebiegają linie bolesnych podziałów. Atmosfera niekończących się konfliktów, nieporozumień, nienawiści – sieje spustoszenie psychiczne, kaleczy tradycje tolerancji. Strajki, gotowość strajkowa, akcje protestacyjne stały się normą. Wciąga się do nich nawet szkolną młodzież. Wczoraj wieczorem wiele budynków publicznych było okupowanych. Padają wezwania do fizycznej rozprawy z <czerwonymi>, z ludźmi o odmiennych poglądach. Mnożą się wypadki terroru, pogróżek i samosądów moralnych, a także bezpośredniej przemocy. Już nie dni, lecz godziny przybliżają ogólnonarodową katastrofę. Uczciwość wymaga, aby postawić pytanie: Czy musiało do tego dojść?”.

Na temat przyczyn i konsekwencji wprowadzenia stanu wojennego trwają do dziś spory wśród historyków. Wskazuje się na wiele aspektów wprowadzenia stanu wojennego – w tym naciski ze strony Wielkiego Brata, czyli Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Stan wojenny zakończono 22 lipca 1983.  

(żuk)