Kolejna historyczna zagadka rozwiązana. Głaz skryty pod ziemią

Po raz kolejny w roli poszukiwaczy zaginionych zabytków świetnie się sprawdzili społecznicy skupieni wokół Pomorskiego Towarzystwa Historycznego i dra Marka Łuczaka. Tym razem odnajdując przy ul. Zwierzynieckiej elementy dawnego pomnika poświęconego „Naszym Bohaterom" z Kijewa (Rosengarten). Fot. Pomorskie Towarzystwo Historyczne  

Monument zaginął tuż po wojnie. W sobotę jego trzytonowe kamienne zwieńczenie oraz betonową podstawę wydobyto spod grubej warstwy ziemi. Jak widać, w roli poszukiwaczy zaginionych zabytków znów świetnie się sprawdzili społecznicy skupieni wokół Pomorskiego Towarzystwa Historycznego i dra Marka Łuczaka.

Chodzi o pomnik, jaki upamiętniał mieszkańców Kijewa poległych w latach 1914-1918.

- Powstał w 1930 r. Został zbudowany z kostek granitowych, na środku których umieszczono tablicę z nazwiskami poległych. Nad cokołem umieszczono granitowe zwieńczenie oraz rzeźbę orła - opowiada dr Marek Łuczak, ceniony historyk i autor wielu monografii o przeszłości Szczecina, a też najbardziej znany w Polsce policjant - w stopniu komisarza - zajmujący się odzyskiwaniem utraconych zabytków. - Przez wiele lat uważano, łącznie ze mną, że stał on w parku przy ul. Zajęczej. Jednak zawsze miałem wątpliwości: dlaczego miałby stać tam, a nie w centrum dawnej wsi.

Dlatego dr Łuczak ponownie się przyjrzał posiadanym materiałom oraz planom danego Rosengarten (Kijewo). Na ich podstawie wytypował nową lokalizację na zaginionego monumentu: przy ul. Zwierzynieckiej, opodal skrzyżowania z ul. Kurzą.

Pomnik przy dawnym trakcie do Dąbia

- Niegdyś ta część ulicy nie była zabudowana. Przez nią prowadził główny trakt do Dąbia, a za pomnikiem znajdował się plac sportowy, od drogi oddzielony linią sosen - wyjaśnia dr Marek Łuczak, prezes Pomorskiego Towarzystwa Historycznego.

Zatem w rozwiązaniu zagadki pomóc mogłyby tylko badania terenowe: odnalezienie śladów czy fragmentów zaginionego pomnika. W tym celu niezbędne było przeszukanie warstw ziemi. Po uzyskaniu zgody Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego, grupa społeczników pod kierunkiem dra Łuczaka w sobotę (30 kwietnia) wyruszyła na poszukiwanie zaginionego artefaktu.

Wkrótce po rozpoczęciu prac odnaleźli 3-tonowe kamienne zwieńczenie pomnika z wyrytym mieczem, datami 1914-1918 oraz napisem: Unsern Helden, czyli Naszym Bohaterom. Natrafili również na potężną betonową podstawę monumentu, mierzącą 3 na 2 metry.©℗

A. NALEWAJKO