W piątek 12 kwietnia będziemy mieli okazję uhonorować ofiary Zbrodni Katyńskiej, a także osoby, które walczyły o ujawnienie prawdy na jej temat. Uroczystości rozpoczną się w południe pod pomnikiem „Krzyż Katyński” na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
Złożone zostaną także kwiaty i zapalone znicze przy grobie zmarłej w 2020 r. dr n. med. Ewy Gruner-Żarnoch, wieloletniej prezes Stowarzyszenia Katyń w Szczecinie, uczestniczącej w pracach ekshumacyjnych w Charkowie, która przez całe swoje życie walczyła o prawdę o Zbrodni Katyńskiej i pamięć o jej ofiarach. Grób pani Ewy Gruner-Żarnoch jest równocześnie symbolicznym grobem jej ojca dr. Juliana Grunera – lekarza pediatry, jednej z ofiar mordu, do którego doszło 84 lata temu.
Jolanta Turlińska-Kępys, prezes stowarzyszenia Katyń, tak mówiła o swojej poprzedniczce:
– Przez całe dorosłe życie z ogromną determinacją szukała prawdy o swoim ojcu i wielu tysiącach Polaków, którzy zginęli w Zbrodni Katyńskiej. Powtarzała: jestem to im i ojcu winna. Ileż trzeba było determinacji, hartu ducha, siły woli, ale i profesjonalizmu, żeby dwukrotnie, w roku 1995 i w 1996, stanąć w lesie charkowskim nad mogiłami tych, których dzieci bezskutecznie poszukiwały. Ewa Gruner-Żarnoch po tych ekshumacjach już wiedziała, gdzie zginął jej ojciec i tysiące Polaków.
Zbrodnia Katyńska to dokonany wiosną 1940 r. przez funkcjonariuszy policji politycznej Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich mord na blisko 22 tysiącach obywateli państwa polskiego. Ofiary zbrodni to ok. 14,5 tys. jeńców wojennych oraz 7,3 tys. osób cywilnych.
Nazwa zbrodni pochodzi od miejscowości Katyń niedaleko Smoleńska, w okolicach której zamordowano i pogrzebano część ofiar (ok. 4,4 tys. jeńców wojennych przetrzymywanych w obozie w Kozielsku). Katyń to pierwsze, ujawnione już w latach II wojny światowej miejsce sowieckiej zbrodni – dlatego też właśnie od niego wzięła ona swą nazwę. Miejsca zamordowania i pochowania pozostałych jeńców polskich, których przetrzymywano w obozach w Starobielsku i Ostaszkowie, długo, bo aż do początku lat 90. XX w. nie były znane.
Jak podkreśla w swoich materiałach IPN: „Zbrodnia Katyńska ma bezprecedensowy charakter. Przede wszystkim z tego względu, że jej ofiarą padły tysiące jeńców wojennych, których życie znajdowało się pod ochroną prawa międzynarodowego – w większości oficerów. Także z uwagi na cel jej dokonania i straty, jakie wyrządziła państwu i Narodowi Polskiemu. Cel tej zbrodni był bardzo jednoznaczny: fizyczna eksterminacja polskich patriotów – oficerów Wojska Polskiego, policjantów itd. – miała nie dopuścić do odrodzenia się państwa polskiego”.
Aż do 1990 r. władze ZSRS zaprzeczały swej odpowiedzialności za Katyń, obarczając winą Niemców.
Organizatorem piątkowej uroczystości jest szczeciński oddział Instytutu Pamięci Narodowej we współpracy ze Stowarzyszeniem Katyń w Szczecinie oraz 12. Szczecińską Dywizją Zmechanizowaną. ©℗
Alan SASINOWSKI
