„Polski gen wolności. 150 lat walk o niepodległość (1768–1918)” - taki tytuł nosi wystawa, którą możemy oglądać przy Bartłomiejce na Jasnych Błoniach w Szczecinie. Przygotował ją szczeciński Instytut Pamięci Narodowej.
- Pokazujemy tu historię Polski rozbiorowej, w moim osobistym przekonaniu historię, która jest jedną z najsłabiej rozpowszechnionych wśród Polaków, historię, która wymaga podkreślenia, bo była niełatwa. Pokazujemy rozbiory, a potem wieloletnią walkę o odrodzenie Polski, w wymiarze politycznym i militarnym, ale także przeniesienia sukcesów i klęsk na poziom kultury - mówi dr Paweł Skubisz, dyrektor szczecińskiego IPN-u. - W historii Instytutu Pamięci Narodowej jest to pierwsza wystawa, która tak głęboko sięga w przeszłość. Z reguły datą graniczną, w której operował IPN, to rok 1918, z uwzględnieniem krótkiej genezy, sięgające na przykład początku wieku XX. Uznaliśmy, aby mówić w pełni o tym, jakie były polskie drogi do niepodległości, musimy sięgnąć do tych epizodów wcześniejszych, do konfederatów barskich, Stronnictwa Patriotycznego, do Sejmu Czteroletniego.
Narracja wystawy jest poprowadzona dwutorowo. Z jednej strony jest to niemal podręcznikowy wykład na temat rozbiorów, z drugiej - opowieść o tendencjach kulturowych, o rozwoju polskiej sztuki, która zyskała swój wymiar narodowy. Ważnym elementem ekspozycji są reprodukcje polskiego malarstwa historycznego, m.in. Jacka Malczewskiego.
- Tak jak istnieje kategoria pamięci narodowej, tak możemy też mówić o kategorii wyobraźni narodowej - dodaje dr Jakub M. Pawłowski. - Jednym z największych paradoksów, jakie wyłaniają się z tej wystawy, jest to, że Polska odzyskała niepodległość w takim momencie, w którym naród powinien być już wycieńczony, zmęczony, nie do końca wierzyć w to, że jest to możliwe.
Wystawa będzie pokazywana także w Koszalinie, Kołobrzegu, Gorzowie. Przy okazji Instytut przygotowuje pakiet edukacyjny, który trafi do polskich szkół i który ma być instrukcją obsługi, jak mówić o historii 150 lat walki o niepodległość. ©℗
(as)
Fot. Michał Ruczyński
