„Wołyń” jako ludobójca?

 

Jeśli fakty nie zgadzają się z teorią, to tym gorzej dla faktów. To słynne zdanie powielane w wielu wersjach jedni przypisują Heglowi, inni Fichtemu, jeszcze inni uważają, że ustalenie autora jednego z najbardziej znanych stwierdzeń jest już niemożliwe. Pasuje ono do bardzo wielu sytuacji, dziedzin, w tym nauki i polityki. Opisuje bowiem krótko i treściwie stosunek osób, które świadome są braku zgodności między faktami (czytaj: rzeczywistością) a wizją tej rzeczywistości czy wersją wydarzeń (czytaj: wersją historii). A mimo to upierają się przed głoszeniem zgodnych z prawdą treści z powodów sobie znanych…, najczęściej z powodu bieżących, koniunkturalnych korzyści. Tak można by najkrócej opisać sytuację, w którą zabrnął polski rząd, a przede wszystkim polski prezydent Andrzej Duda w sprawie ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.

„Żadna tego rodzaju zbrodnia nie może być przemilczana ani pominięta, nie powinna pozostać bez moralnego osądu i potępienia. Właśnie dlatego obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Ten dzień ma wymiar święta państwowego” – twierdził w 2018 roku prezydent Andrzej Duda podczas obchodów 75. rocznicy rzezi wołyńskiej”, który obecnie podpisuje się pod zdaniem podobnym, ale jednak innym, a brzmi ono tak: „Razem oddajemy hołd wszystkim niewinnym ofiarom Wołynia! Pamięć nas łączy!” – tekst opublikowany na Twitterze Kancelarii Prezydenta po zakończeniu polsko-ukraińskich uroczystości w Łucku na Wołyniu 9 lipca 2023 r.

Jeszcze w 2018 r. prezydent mówił, że ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów nie może być przemilczane. W 2023 r., w czasie wojny na Ukrainie, ludobójstwo ukraińskich nacjonalistów może być jednak nazwane inaczej, eufemizmem, więc na swój sposób też przemilczane, bo nienazwane do końca. Cóż to znaczy – „ofiary Wołynia”? Cóż to za okrutny „Wołyń” tak bestialsko mordował Polaków (ale i nie tylko), mieszkańców tej części II RP? Może lepiej byłoby nic nie powiedzieć, niż mówić w ten sposób?

Na efekty takiego kompromisu historycznego w imię słusznych spraw, bo „Ukraina broni Polski i Europy”, nie trzeba było długo czekać. Ukraińskie media opisują wydarzenia związane z obchodami 80. rocznicy Krwawej Niedzieli w podobnym, „pojednawczym” (ale czy w prawdziwym?) tonie. Piszą o „tragedii wołyńskiej” i „wzajemnych czystkach etnicznych”.

A oto dwa cytaty z rozmowy z Mirosławem Donem, świadkiem ludobójstwa na Wołyniu (rozmowa z M. Donem znajduje się na stronie 24kurier.pl): „Rok temu, kiedy Polacy dzielili się z Ukraińcami każdą kromką chleba (moja rodzina przyjęła 12 osób, kobiet i dzieci), ambasador Ukrainy w Berlinie, niejaki Melnyk, mówi, że Polacy to zbrodniarze. To mogę się oficjalnie pytać tego Melnyka, czy on nie pochodzi z Wołynia? Czy on nie pochodzi z rodziny Melnyków, bandytów Melnyków, którzy wyrżnęli całą wioskę Lipniki, dwieście osób. To tam, gdzie się Hermaszewski uratował”.

„(…) Odwiedziłem to miejsce. (…) W tym kręgu wymordowanych, wyrżniętych wiosek, gdzie jeszcze dzisiaj pachną te wioski krwią, stoi pomnik, wybudowali pomnik dla tego, który to zrobił – Bulby”.

Pojednanie budowane na eufemizmach, półprawdach, poprawnych politycznie fałszach będzie nietrwałe, a może nawet pogłębić wzajemne animozje. Lepiej milczeć, niż mówić… tylko trochę pogłębiając pretensje, ból i niezagojone rany.

Rozmowę trzeba zacząć od nowa, może po prostu od przedstawienia faktów. Faktów historycznych. ©℗

Roman CIEPLIŃSKI, redaktor naczelny "Kuriera Szczecińskiego"