Tropem chińskich inżynierów, którzy przyjeżdżali do Szczecina i Świnoujścia (wówczas niemieckiego) w XIX wieku wyruszyli dwaj historycy: Liyuan Hang oraz Chen Yichauan. Naukowcy szukali śladów przeszłości m.in. przy Nabrzeżu Wulkan w szczecińskiej stoczni oraz w świnoujskich fortyfikacjach; także tych ukrytych głęboko w lesie.

W maju 1881 roku Świnoujście odwiedził chiński inżynier Xu Jianyin. Wysłannik chińskiego rządu, w swoich wspomnieniach opisał między innymi próby z pierwszymi torpedami oraz świnoujskie fortyfikacje. Wspomnienia odnalazł i tłumaczy Liyuan Zhang, który razem z Chen Yichauan (z Szanghaju) odwiedził nasze województwo. Pierwszy pisze doktorat na angielskim uniwersytecie o chińskiej flocie, która była produkowana w szczecińskiej stoczni, a drugi zajmuje się artylerią niemiecką w chińskiej armii. Historycy w Świnoujściu odwiedzili m.in. Fort Gerharda oraz Podziemne Miasto, ale zajrzeli także do innych, ukrytych w lesie schronów. Z kolei w Szczecinie odwiedzili stocznie, gdzie szukali XIX-wiecznych pozostałości Aktien-Gesellschaft (AG) Vulcan Stettin,

Fot. Piotr PIWOWARCZYK