Reżyserka i scenarzystka Agnieszka Holland odebrała 9 maja Nagrodę Uniwersytetu Europejskiego Viadrina za zaangażowanie na rzecz europejskiego porozumienia. Dziękowała za nią w pełnym emocji wystąpieniu, w którym opowiedziała się za Europą otwartą, a przeciw ruchom populistycznym i nacjonalistycznym.
Jestem głęboko wdzięczna i zaszczycona – mówiła – że uhonorowaliście mnie Państwo nagrodą, która łączy w sobie tyle bliskich mi pojęć: Europa, stosunki polsko-niemieckie, współpraca, wspólnota i pojednanie. Pojęć, które niestety coraz rzadziej są istotne dla naszych obywateli, a którym trzeba przywrócić emocjonalną temperaturę i sens. Populistyczny nacjonalizm znów staje się najłatwiejszą bronią, atrakcyjną niestety dla rzeszy wyborców w różnych krajach rządzonych przez populistów. Trudno mi powiedzieć, czy wiedzą oni, co czynią, czy po prostu uważają to za najłatwiejsze remedium na palące i szalenie trudne do rozwiązania wyzwania i problemy nowoczesności. Tak czy owak podlewają benzynę pod beczkę z prochem, beztrosko wierząc, że pożar ich nie dotknie.
Milczenie nigdy nie było w jej stylu. Zawsze demonstrowała swoją postawę i wykazywała się odwagą – mówiła Marion Döring, dyrektor Europejskiej Akademii Filmowej, w laudacji skierowanej do Agnieszki Holland. – To sprawiło, że stała się celem ataków ze strony rządzących ze swojego kraju – zarówno w czasach komunizmu, jak i dziś.
Marion Döring dodawała: Dziś, w czasach pełnych wyzwań, Europa potrzebuje artystek i artystów, intelektualistów, aktywistek i aktywistów – tak, potrzebuje takich ludzi jak oni. Któż inny mógłby otworzyć oczy Europie, aby wyswobodzić ją ze ślepej uliczki, do której wmanewrowały ją polityka, administracja i ekonomia?
Nagrodę przyznaje kuratorium Stowarzyszenia na rzecz Wspierania Uniwersytetu Europejskiego Viadrina. Jego przewodnicząca, prof. dr Dagmara Jajeśniak-Quast, podkreślała: Wszystko to co uosabia nasz uniwersytet, uosabia także Agnieszka Holland. Tak samo jak nasz uniwersytet podejmuje ona krytyczne, trudne, lecz równocześnie ważne tematy dotyczące polsko-niemieckiej i europejskiej historii i współczesności.
Laureatce gratulowała również prof. dr Julia von Blumenthal, rektor Viadriny.
Nagrodę towarzyszącą otrzymała Studencka Poradnia Prawa w Collegium Polonicum. Studentki i studenci prawa udzielają w niej bezpłatnych porad prawnych innym studentom i osobom w złej sytuacji materialnej.
Przypomnijmy, że Agnieszka Holland zaczynała karierę jako asystentka Krzysztofa Zanussiego i uczennica Andrzeja Wajdy. Pracuje m.in. we Francji, gdzie mieszka od 1981 r., oraz w Polsce i USA. W jej bogatym dorobku reżyserskim są m.in. dwa odcinki kultowego serialu amerykańskiego „House of Cards”, nominowany do Oscara film „Gorzkie żniwa” i film „Europa, Europa”, który w 1992 r. zdobył hollywoodzki Złoty Glob w kategorii najlepszy film zagraniczny. W 2017 r. film „Pokot” zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu Berlinale. Z uznaniem publiczności Berlinale spotkał się też jej „Obywatel Jones”.
Nagroda Viadriny przyznawana jest co roku Polakom i Niemcom w szczególny sposób przyczyniającym się do polsko-niemieckiego pojednania. Otrzymali ją m.in.: noblista Günter Grass (2001), publicyści Adam Michnik (2000) i Adam Krzemiński (2006), była przewodnicząca Bundestagu prof. Rita Süssmuth (2008), pierwszy premier III RP Tadeusz Mazowiecki (2009), zdobywca Oscara Volker Schlöndorff (2010), kompozytor Krzysztof Penderecki (2011), były minister spraw zagranicznych RFN Hans-Dietrich Genscher.
Od lewej: prof. dr Dagmara Jajeśniak-Quast, Marion Döring, Agnieszka Holland, prof. dr Julia von Blumenthal Fot. © Heide FEST
