Przed 70 laty, 2 września 1945 roku na pokładzie stojącego w Zatoce Tokijskiej amerykańskiego pancernika USS Missouri przedstawiciele rządu i sił zbrojnych Japonii podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji kraju, co definitywnie zakończyło drugą wojnę światową.
Działania wojenne na Dalekim Wschodzie formalnie ustały już 15 sierpnia, gdy w swym pierwszym w ogóle orędziu radiowym do narodu cesarz Hirohito ogłosił przyjęcie postawionych przez aliantów warunków kapitulacyjnych. Japończycy stawiali jednak nadal opór radzieckiej Armii Czerwonej oraz nacjonalistycznym i komunistycznym wojskom chińskim, a 18 sierpnia ich myśliwce ostrzelały odbywające lot rozpoznawczy nad Tokio amerykańskie bombowce, zabijając jednego lotnika.
Kapitulacja Niemiec w maju 1945 roku nie skłoniła do podobnego kroku Japonii, sprawującej jeszcze wtedy kontrolę nad Tajlandią, Indochinami, Malajami, większą częścią Indii Holenderskich (czyli obecnej Indonezji), Koreą, Mandżurią, znacznymi obszarami wschodnich Chin i szeregiem wysp na zachodnim Pacyfiku. Woli oporu Japonii zdawały się nie łamać kolejne ciosy - utrata będącej wrotami do jej macierzystych wysp Okinawy oraz podjęcie w tym samym czasie przez Amerykanów dywanowych nalotów z użyciem bomb zapalających, co spowodowało śmierć setek tysięcy ludzi, w tym 100 tys. w samym Tokio.
Zwrot w sytuacji przyniosło dopiero zrzucenie bomb atomowych - 6 sierpnia na Hiroszimę i w trzy dni później na Nagasaki. Położenie strategiczne Japonii dodatkowo pogorszyło wypowiedzenie jej 8 sierpnia wojny przez Związek Radziecki, który podjął błyskawiczną inwazję Mandżurii. Część japońskiej generalicji była gotowa kontynuować walkę do upadłego, ale 15 sierpnia przyjęto aliancką ofertę kapitulacyjną.
Wojenna klęska oznaczała kres panowania Japonii nad gromadzonymi siłą zbrojną od końca XIX wieku zamorskimi posiadłościami. Zakończyła się wojskowa okupacja wschodnich Chin oraz azjatyckich posiadłości państw europejskich. W procesach o japońskie zbrodnie wojenne zapadło około tysiąca wyroków śmierci, ale wielu z nich nie wykonano. (pap)
Na zdjęciu archiwalnym: Inscenizacja historyczna dotycząca II wojny światowej.
Fot. Dariusz Gorajski
