W chrześcijaństwie zachodnim w czwartek wieczorem zaczyna się Święte Triduum Paschalne, kończące Wielki Post. W niedzielę nad ranem zacznie się Wielkanoc – największe święto chrześcijaństwa. Chrześcijanie wschodni będą ją w tym roku świętować tydzień później – najbliższa niedziela jest dla nich Niedzielą Palmową. W sobotę, a zgodnie z tradycją w piątek wieczorem, zaczyna się żydowskie święto Paschy, z którego wywodzi się chrześcijańska Wielkanoc. Tegoroczna Pascha ma dla polskich Żydów wymiar szczególny. W jej wigilię, czyli w Wielki Piątek, mija rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Wielki Czwartek to pamiątka ustanowienia przez Chrystusa sakramentów kapłaństwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy. W Kościele katolickim jest to Dzień Kapłański, bowiem każdego roku kapłani odnawiają wtedy przyrzeczenia. W godzinach porannych biskupi diecezjalni będą przewodniczyć w katedrach Mszom Krzyżma. Poświęcą oleje przeznaczone do namaszczeń.
W kościołach parafialnych będzie odprawiona tylko jedna msza – wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej, kończąca Wielki Post, a zaczynająca Triduum Paschalne. Umilkną dzwony i organy, odzewą się kołatki, kapłani obmyją stopy dwunastu osobom na znak służebności kapłaństwa. Będzie czytany fragment Listu św. Pawła do Koryntian: „Miłość nie szuka swego,/ Gniewem się nie unosi./ Miłość nie pamięta złego,/ Nie cieszy się z niesprawiedliwości…”.
Po zakończeniu mszy Najświętszy Sakrament zostanie przeniesiony do kaplicy adoracji – ciemnicy, na pamiątkę uwięzienia Jezusa po Ostatniej Wieczerzy. Będzie tam przez cały Wielki Piątek. Z ołtarza znikną świece, mszał, krzyż, obrusy, co jest symbolem końca wieczerzy, odarcia Chrystusa z szat i opuszczenia przez bliskich. Tabernakulum będzie otwarte i puste, zgaśnie wieczna lampka. Na koniec liturgii nie będzie tzw. rozesłania wiernych. Wróci w Niedzielę Zmartwychwstania.
Wielki Piątek to drugi dzień Triduum Paschalnego – dzień ukrzyżowania i śmierci Jezusa. W kościołach krzyże zasłania kir, od rana będzie trwać adoracja Najświętszego Sakramentu, wieczorem zostaną odprawione ostatnie Drogi Krzyżowe, będą budowane Groby Pańskie. W Rzymie Droga Krzyżowa, której będzie przewodniczył papież, przejdzie murami Koloseum.
Wielki Piątek jest u protestantów dniem rodzinnej, wspólnotowej kontemplacji i wyciszenia. Upamiętnia odkupienie przez Chrystusa grzechów wszystkich ludzi, dokonanie zbawienia przez śmierć i przejście do nowego świata.
W kościołach katolickich, po liturgii, bez akompaniamentu organów, będą śpiewane Gorzkie Żale.
Wielka Sobota w kościołach katolickich to święcenie potraw wielkanocnych, czuwanie przy symbolicznych Grobach Pańskich, odwiedzania grobów w innych kościołach i grobów bliskich na cmentarzach.
Wieczorna Wigilia Paschalna należy już do Niedzieli Zmartwychwstania, co jest pamiątką starego żydowskiego zwyczaju, wedle którego po zachodzie słońca w sobotę zaczyna się niedziela.
Wigilia Paschalna to przedłużenie liturgii Wielkiego Czwartku i Piątku. Po zachodzie słońca będą poświęcone woda i ogień, zabrzmią dzwony i organy, wierni przyjdą do kościołów ze świecami, odnowią sakrament chrztu.
Obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się w nocy, a kończą przed świtem. Kapłani ubiorą białe szaty, poprowadzą procesje z Najświętszym Sakramentem wokół kościołów, zostanie ogłoszone Zmartwychwstania Chrystusa i tryumf życia.
W wielu kościołach procesje organizowane są przed rezurekcją, pierwszą mszą poranną w niedzielę.
(b.t.)
Fot. Grzegorz Siwa
