Od 2009 roku na niemieckiej części Uznamu odbywają się co roku Uznamskie Dni Literatury, największe na wyspie wiosenne wydarzenie kulturalne. W tym roku już po raz jedenasty zapraszają do miejsc najpiękniejszych do czytania książek. Motto dni brzmi w tym roku: „Gdy myślę o Niemczech…”.
W cesarskich kąpieliskach Uznamu – Ahlbecku, Heringsdorfie, Bansinie, a także w kąpielisku Zinnowitz – uznani w świecie pisarze zaprezentują swoje widzenie Niemiec. W spotkaniach i dyskusjach, które poprowadzą wybitni moderatorzy, wezmą udział m.in.: Herta Müller, laureatka literackiego Nobla, legendarny pisarz Martin Walser, tegoroczna laureatka Uznamskiej Nagrody Literackiej Jenny Erpenbeck, laureat tejże nagrody w 2014 roku Jaroslav Rudiš, autorka kryminalnych bestsellerów Donna Leon i popularny aktor Peter Sodann. W centrum spotkań – osobistych, intymnych, pełnych napięć – będą ich przemyślenia, wynikające z biografii, doświadczeń zakorzeniania i odrzucania.
Dialog i kolczaste druty
Mówi Thomas Hummel, dyrektor organizacyjny festiwalu: Jenny Erpenbeck, laureatka tegorocznej Uznamskiej Nagrody Literackiej, uważa, że tam, gdzie ginie dialog, powstają druty kolczaste. Dziś, w czasie globalnie narastającej bezradności słowa, nasz festiwal proponuje coś przeciwnego: pochwałę rozmowy i dbałość o dialog. W bieżącym roku, gdy wypada 100-lecie pierwszego demokratycznie wybranego w Niemczech parlamentu, 70-lecie utworzenia NRD i 30-lecie ponownego zjednoczenia Niemiec, zaprosiliśmy pisarzy znanych daleko poza granicami naszego kraju. Podczas rozmów będą przemierzać jego przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
Turystyka i Europa
Uznamskie Dni Literatury powstały po to, by wzbogacić atrakcyjność turystyczną wyspy, a jednocześnie, by dzięki literaturze poznawać i starać się zrozumieć historię i współczesność Europy, odkrywać jej niepoznane strony, przezwyciężać uprzedzenia. Właśnie takie założenia festiwalu zachęcają do udziału w nim renomowanych pisarzy.
Wśród pisarzy, którzy przyjeżdżali na słoneczną wyspę, tak cenioną dawniej przez Theodora Fontane (mieszkał w Świnoujściu, urodził się równo 200 lat temu), Maksyma Gorkiego i Tomasza Manna, byli więc: Swietłana Aleksijewicz, Donna Leon, Thea Dorn, Martin Walser, Hans Magnus-Enzensberger, Christoph Hein, Martin Pollack, nieżyjący już Hellmuth Karasek, Andreas Kossert, Arno Surmiński i pisarze polscy, m.in.: Stefan Chwin, Artur D. Liskowacki, Marek Krajewski, Jacek Dehnel oraz Olga Tokarczuk, która w 2012 roku otrzymała Uznamską Nagrodę Literacką.
Pisarskie legendy
W tym roku z czytelnikami spotka się noblistka Herta Müller, ukształtowana przez doświadczenia totalitarnego reżimu Ceauşescu w Rumunii, gdzie urodziła się i mieszkała przez 34 lata, a która w swoich książkach opowiada się przeciw zapominaniu. O swoim życiu, najnowszej powieści i drogach, które doprowadziły ją do Berlina, opowie 6 kwietnia (sobota) w Hotelu Martim Kaiserhof w Heringsdorfie.
Mocno związany z Uznamem jest Martin Walser, legendarny pisarz mieszkający nad Jeziorem Bodeńskim. Jako dawny członek pisarskiej Grupy 47, najbardziej wpływowego stowarzyszenia literackiego w powojennych Niemczech, odwiedzi Bansin, miejsce urodzin jej lidera Hansa W. Richtera (1908-1993), niegdyś ucznia księgarstwa w Świnoujściu, lecz przede wszystkim 3 kwietnia weźmie udział w rozmowie z Manfredem Ostenem w Hotelu Kaiserhof w Heringsdorfie. Pozwoli ona przypomnieć jego wkład w zjednoczenie Niemiec, wprowadzić w jego bogatą beletrystykę i eseistykę.
Biblioteka jako skarb
Pisarze i czytelnicy nie zatrzymają się wyłącznie na baśniowych plażach cesarskich uzdrowisk, literackich opowieściach o nich, eleganckiej architekturze z czasów cesarskich. Będą także w Peenemünde, w osnutym mrocznymi tajemnicami i tragicznie obciążonym historią największym przemysłowym pomniku Meklemburgii-Pomorza Przedniego.
Peenemünde jest tematem powieści czeskiego pisarza Jaroslava Rudiša. W książce, o której opowie w Peenemünde 5 kwietnia (godz. 15), naświetlił rugowane z pamięci środkowej Europy fakty z jej historii.
Po raz pierwszy będzie gościł na Uznamie aktor i reżyser Peter Sodann. 31 marca w rozmowie z Manfredem Ostenem w Heringsdorfie opowie o bibliotece, w której zgromadził ponad milion książek opublikowanych w latach 1945-1990 w sowieckiej strefie okupacyjnej Niemiec i NRD. Na tę bibliotekę otrzymał od państwa specjalny dom. Uważa, że zgromadził „skarb, którego poznawanie rzuca pełniejsze światło na stosunki między Wschodem a Zachodem”.
Premierowym wydarzeniem podczas festiwalu będzie też spotkanie z nową powieścią kryminalną autorki głośnych bestsellerów Donną Leon (książka ukaże się na początku maja). 5 kwietnia w kościele ewangelickim w Ahlbecku (godz. 19.30) pisarka będzie czytała jej fragmenty w towarzystwie popularnej aktorki Annett Rennenberg.
Uznamska Nagroda 2019
Laureatką Uznamskiej Nagrody Literackiej została w tym roku Jenny Erpenbeck, wyróżniana już wielokrotnie znaczącymi międzynarodowymi nagrodami pisarskimi. Jury, które tworzą: krytyk literacki Denis Scheck, publicysta i doktor wszech nauk humanistycznych Manfred Osten oraz pisarz Andreas Kossert, wyróżniło pisarkę za „odważny i autentyczny głos niemieckiej literatury współczesnej”. Podkreśliło, że Erpenbeck niestrudzenie zajmuje się psychologią niemieckiej tożsamości (niemieckich tożsamości), odkrywając nieznane pokłady historycznych doświadczeń. Fragmenty swojej nowej książki przeczyta na spotkaniu 6 kwietnia w Hotelu Ahlbecker Hof w Ahlbecku (godz. 11), podczas którego otrzyma nagrodę.
Jaka przyszłość?
Wyobrażeniami młodej generacji o przyszłości zajmą się Młodzieżowe Uznamskie Dni Literatury, których celem jest budzić i wspierać literackie talenty. Warsztaty z najmłodszymi autorami poprowadzi pisarka, prelegentka i tłumaczka literatury polskiej Paulina Schulz. Odbędą się one w Szkole Europejskiej w Ahlbecku, tuż przy granicy z Polską, a będą miały temat: „Gdy myślę o Niemczech”. Wspiera je działająca na Uznamie Fundacja Achterkerke na rzecz Dzieci.
Wstępem do najważniejszego na Uznamie wiosennego wydarzenia kulturalnego będzie dyskusja zaplanowana na sobotę (31 marca) w Hotelu Usedom Palace w Zinnowitz (godz. 15). Będzie miała temat: „Przegrany globalizacji? Pozycja Niemiec w przyszłej Europie”, a dyskutować będą m.in. europejski korespondent dziennika „Die Welt” Dirk Schürmer i publicysta polskiego tygodnika „Polityka” Adam Krzemiński.
Aleksander DATZ
Rzecznik prasowy Uznamskich Dni Literatury i Uznamskiego Festiwalu Muzycznego
Bliższe informacje/bilety: www.usedomerliteraturtage.de, punkty informacji turystycznej na wyspie, tel.: +4938378-34647
