Święta tuż tuż, więc najbliższe dni to czas pełen życzeń. I tych mówionych, i tych pisanych. Życzenia mówione są spontaniczne, bo pełni pozytywnych emocji życzymy bliźnim tego, czego sami potrzebujemy i pragniemy: zdrowia, spokoju, rodzinnej bliskości.
Życzenia pisane, wysyłane pocztą tradycyjną albo elektroniczną, wymagają nie tylko głębszego namysłu, lecz także refleksji ortograficznej. Czy słowo święta pisać wielką czy małą literą? Jak pisać wyrazy rodzina, ciocia, babcia, tobie, wam? A przymiotniki zdrowych, spokojnych, rodzinnych? Tyle pytań, a w słowniku konkretnych odpowiedzi brak.
Zwykle, gdy mamy podobne wątpliwości ortograficzne, wybieramy wielkie litery jako „bezpieczniejsze”, bo a nuż mała litera obrazi adresata. Małe litery nie obrażają, jednak w nazwach własnych muszą ustąpić miejsca wielkim. Czy ciocia i babcia to nazwy własne? Nie, ale w życzeniach świątecznych i innych uroczystych, emocjonalnych tekstach mogą występować w takim charakterze. Jeśli piszemy: Życzę Cioci i Babci spokojnych świąt, to wielka litera jest wskazana, bo ciocia i babcia są tu nazwami własnymi. Jeśli jednak piszemy: Przesyłam najlepsze życzenia cioci Basi i babci Krysi, to można te słowa pisać małą literą, bo poprzedzają nazwę własną pisaną literą wielką.
Podobnie jest ze słowem rodzina. Gdy piszemy: Przekażcie moje życzenia rodzinie Staszka, to wybierzemy małą literę. Gdy życzymy dobrych świąt Tobie i całej Rodzinie, to litera wielka jest tu właściwa (choć i mała nie jest niestosowna). Rzecz jasna, zaimki ty, tobie, wy, wam w tekstach kierowanych do tych osób piszemy zawsze wielką literą: Życzę Tobie i Wam dobrych świąt.
Jak pisać słowo święta? Czy pisać: wesołych świąt Bożego Narodzenia czy raczej wesołych Świąt Bożego Narodzenia? Ja wybrałabym tu małą literę, bo nazwą własną jest Boże Narodzenie, a święta – nazwą pospolitą. Jeśli jednak przepełniają nas emocje i chcielibyśmy je ortograficznie wyrazić, to nie popełnimy błędu, pisząc Święta Bożego Narodzenia. Odradzałabym jedynie wielką literę w przymiotnikach. Zapis: Zdrowych, Spokojnych i Radosnych Świąt Bożego Narodzenia to dwa grzyby w barszcz. A nawet trzy.
Pisownia polska w zakresie wielkich i małych liter ma charakter konwencjonalny. Nie jest oparta ani na wymowie, ani na budowie wyrazów, ani na ich pochodzeniu historycznym. Z tego też powodu możemy ze względów uczuciowych lub grzecznościowych dokonywać indywidualnych wyborów i stosować wielkie litery tam, gdzie nam serce dyktuje.
Ja zatem napiszę tak: Wszystkim Czytelnikom moich felietonów, a także Państwa Rodzinom, życzę spokojnych i pełnych radości świąt Bożego Narodzenia.
Ewa Kołodziejek
